Toeslagen en andere vormen van financiële ondersteuning
Om iedere Nederlander een aanvaardbaar bestaan te geven keert de overheid toeslagen uit. Deze zijn meestal inkomensafhankelijk en meestal voorschotten gedurende het lopende jaar die na afloop van dat jaar definitief worden vastgesteld. Is er te veel toeslag toegekend, dan wordt het te veel betaalde bedrag teruggevraagd (bron van veel ellende) of nabetaald in geval er te weinig toeslag is ontvangen. Voor de meeste toeslagen geldt dat ze stilzwijgend worden verlengd, waarbij geen rekening wordt gehouden met de inkomensontwikkeling. Van de burger vergt dit dus alertheid om in geval van een wijziging van het inkomen/samenlevingsvorm dit door te geven. De toeslagregelingen die hier worden behandeld, worden allemaal door de belastingdienst uitgevoerd. Verder zijn er ook nog fiscale "toeslagen" die gebruikt kunnen worden. De aanvraag hiervoor loopt via de aangifte inkomstenbelasting/aanvraag voorlopige heffing. De regelingen zijn uitgebreid qua voorwaarden. Hieronder sommen we de belangrijkste op.
Voor meer gedetailleerde informatie over toeslagen verwijzen we naar de site van de belastingdienst en kun je gebruik maken van de Rekenhulp. Verder zijn er Toeslagenservicepunten zoals SHMZoetermeer.
Let op: tot 1 september van het lopende jaar kunnen toeslagen met terugwerkende kracht tot uiterlijk 1 januari van het voorgaande jaar worden aangevraagd.
Toeslagen
Zie voor de actuele toeslagbedragen en daarmee verband houdende (grens)bedragen de [Toeslagenkaart]. Per januari 2024 zijn er weer diverse wijzigingen in de toeslagen.
Let op:
Wanneer het inkomen tussen de grensbedragen op de Toeslagenkaart ligt is het verstandig om het inkomen naar boven af te ronden bij de aanvraag, dit om navordering te voorkomen. Mensen met een wisselend inkomen, zoals o.a. ZZP-ers, kunnen ook achteraf toeslagen aanvragen tot 1 september van het volgende jaar.
Zorgtoeslag
De zorgtoeslag dient als tegemoetkoming voor de premie van de basisverzekering voor mensen met een laag inkomen.
Maximale zorgtoeslag per 1-1-2024
De zorgtoeslag is flink omlaag gegaan. In 2023 was de maximale zorgtoeslag 154 euro.
De maximale zorgtoeslag in 2024 is voor alleenstaanden € 123/mnd. tot en met een inkomen van € 26.500 in heel 2024. Zie verder de Toeslagenkaart hierboven (direct onder kopje "Toeslagen").
Criteria:
De belangrijkste criteria (niet alle dus) voor de hoogte van de toeslag en toekenning zijn:
- Hoogte van het inkomen van de aanvrager en eventuele toeslagpartner (meestal de volwassene die op hetzelfde adres geregistreerd staat) (Zie de Toeslagenkaart),
- Het eigen vermogen van aanvrager en eventuele toeslagpartner (Zie de Toeslagenkaart)
- De leeftijd van de aanvrager (ouder dan 18 jaar). Woon je thuis en ben je jonger dan 27 dan wordt het inkomen van ouders niet meegeteld,
- Is er sprake van verzekeringsplicht (het recht op een basis zorgverzekering). Een aantal van de uitzonderingen: mensen in afwachting van een verblijfsvergunning, mensen die voor het eerst naar Nederland komen (EU/EER, ook met Nederlandse nationaliteit).
Advies is gebruik te maken van de rekenhulp(en de invoer zeker te bewaren).
Huurtoeslag
De huurtoeslagdient als tegemoetkoming voor de de huur voor mensen met een laag inkomen. De belangrijkste criteria (niet alle dus) voor de hoogte van de toeslag en toekenning zijn:
- De hoogte van het inkomen van alle bewoners geregistreerd op het adres van de huurwoning
- De hoogte van de huur met een maximum (Zie Toeslagenkaart hierboven, direct onder kopje "Toeslagen")
- Het gezamenlijk eigen vermogen van de bewoners (Zie Toeslagenkaart hierboven, direct onder kopje "Toeslagen")
Advies is gebruik te maken van de rekenhulp (en de invoer zeker te bewaren).
Bijzondere situatie:
Als de huur stijgt boven de huurgrens van € 763,47 en er werd huurtoeslag uitgekeerd, dan blijft de huurtoeslag doorlopen. Wel wordt hierbij de huurgrens aangehouden om de hoogte van de huurtoeslag te bepalen. Hoe dit exact werkt, wordt hier uitgelegd.
Kindgebonden budget (KGB)
Het KGB dient als tegemoetkoming voor de verzorging van kinderen voor mensen met een laag inkomen.
De belangrijkste criteria (niet alle dus) voor de hoogte van de toeslag en toekenning zijn:
- De kinderen zijn jonger dan 18 jaar
- Voor de kinderen wordt kinderbijslag ontvangen
- Het gezamenlijk inkomen van het gezin is niet te hoog (hiervoor zijn geen vaste criteria, dus maak gebruik van de rekenhulp)
- Het gezamenlijk vermogen van aanvrager en eventuele toeslagpartner (€ 120.020 alleenstaand of met toeslagpartner € 151.767) toeslagpartner (prijspeil 2022).
Zeker in geval van bijvoorbeeld echtscheidingssituaties of gewijzigde samenlevingsvormen zijn er bijzondere criteria.
Advies is dus gebruik te maken van de rekenhulp (en de invoer zeker te bewaren).
Kinderopvangtoeslag (KOT)
De kinderopvangtoeslag dient als tegemoetkoming voor de kosten van de kinderopvang/buitenschoolse opvang voor mensen die werken met een laag inkomen.
De belangrijkste criteria (niet alle dus) voor de hoogte van de toeslag en toekenning zijn:
- Het aantal uren dat de verzorgende ouders werken (uitzondering hierop is mogelijk)
- Kind en aanvrager wonen op hetzelfde adres (uitzondering bij co-ouderschap)
- Er is sprake van geregistreerde opvang
- Er is altijd sprake van een eigen bijdrage
Ook hier geldt dat de rekenhulp uitkomst zal bieden en duidelijkheid geeft of er al dan niet recht is op kinderopvangtoeslag.
Valkuilen en tips
De regelingen zijn in het algemeen complex en niet eenduidig. Dan wordt er gesproken over het inkomen, dan weer over het toetsingsinkomen, kortom de overheid maakt het niet eenvoudig voor de burger.
(Schuldhulpmaatje Zoetermeer heeft mede daarom als Servicepunt Toeslagen rechtstreekse contacten met Dienst Toeslagen)
De volgende maatregelen kun je nemen om een naheffing te voorkomen of om te kunnen betalen:
In geval van wijziging van de woonsituatie of wijziging van/bijzondere inkomsten
- Verandert de gezinssituatie (iemand gaat samenwonen of gaat scheiden)
- Verandert het inkomen van het gezin, omdat bijvoorbeeld een thuiswonend kind gaat werken
- Ontvangen alimentatie is inkomen en telt dus mee bij de toetsing van het inkomen
- Toeslagen worden stilzwijgend jaarlijks verlengd, check daarom jaarlijks met de rekenhulp of de huidige situatie nog steeds recht geeft op een toeslag en of de hoogte ervan klopt.
In al deze gevallen (en er zijn er meer) dient nagegaan te worden of deze wijziging van invloed is op de hoogte van de toeslag en dient een wijziging te worden doorgegeven (ook hiervan bewijs bewaren. Er gaat wel eens wat mis).
Bij mensen met een uitkering worden generieke verhogingen (bijv. per 1 januari) niet altijd automatisch doorgevoerd (geïndexeerd). De Dienst Toeslagen adviseert daarom in MijnToeslagen te checken of die verhoging is doorgevoerd (advies van 11-2023).
Voorzorgsmaatregelen en voorbereid zijn op een eventuele naheffing
- Maak het inkomen iets hoger (10%) dan op basis van het inkomen van het voorgaande jaar, als het salaris van de aanvrager(s) in het lopend jaar niet wijzigt ten opzichte van het voorgaande jaar. Nadat een definitieve toeslag is toegekend en er te weinig is uitbetaald in het voorgaande jaar, wordt dit automatisch gecorrigeerd
- Reserveer een bedrag van de toegekende toeslag op een spaarrekening om hieruit een eventuele terugvordering te betalen
- Check na een wijziging in de gezinsvorm of inkomen of de toeslag hierdoor mogelijk kan wijzigen. Het handigst is hiervoor een proefberekening uit te voeren en naar aanleiding van de uitkomsten eventueel de wijzigingen aan de belastingdienst door te geven.
Fiscale toeslagen
Fiscale toeslagen worden in het kader van de aangifte Inkomstenbelasting toegekend. Bij mensen die aangifte inkomstenbelasting doen worden deze compensaties automatisch berekend en toegekend. Mensen die echter geen aangifte Inkomstenbelasting doen lopen deze fiscale douceurtjes mis. In dat geval kan door middel van het indienen van een belastingaangifte(voor het voorgaande jaar)/voorlopige aanslag (voor het lopende jaar) deze fiscale toeslag toch worden aangevraagd. Zeker bij de voorlopige aanslag gelden dezelfde valkuilen als bij toeslagen. Let hier dus op.
Inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK)
De IACK is een toeslag die wordt toegekend, als er sprake is van een gezin (alleenstaand/samenwonend) met kind(eren). In geval er sprake is van een minimaal inkomen van de alleenstaande of één van de beide partners, dan wordt een toeslag toegekend waardoor er sprake is van een teruggave van belasting (zelfs als de belastingaanslag lager dan €0 is.
De belangrijkste criteria (niet alle dus) voor de hoogte van de toeslag en toekenning zijn:
- Kind/Kinderen is/zijn jonger dan 12 jaar
- Kind en ouder dienen ten minste 6 maanden op hetzelfde adres ingeschreven te staan (behalve bij co -ouderschap)
- Het inkomen uit arbeid van de minst verdienende partner/alleenstaande is hoger dan € 5.220 (prijspeil 2022)
- Het inkomen uit arbeid van de meest verdienende partner is niet relevant voor de toekenning
De hoogte is afhankelijke van de leeftijd van de aanvrager:
Niet AOW gerechtigd:
De hoogte van de toeslag bedraagt 11.45% van het inkomen tot een maximaal inkomen van € 27.350 -/- drempel van € 5.153 (prijspeil 2022). Op de site van de Belastingdienst kan meer informatie over voorwaarden en aanvraag van de IACK worden gevonden. Let op: bij het indienen van een voorlopige aanslag (dus voor het lopende jaar) kan de situatie wijzigen. Wees dus voorzichtig (zeker als het inkomen van de minst verdienende gaat dalen of de minst verdienende meest verdienend wordt) , zoals ook wordt geadviseerd bij toeslagen.
AOW gerechtigd:
De hoogte van de toeslag bedraagt 5,921% van het inkomen tot een maximaal inkomen van € 27.350 -/- drempel van € 5.153 (prijspeil 2022). Op de site van de Belastingdienst kan meer informatie over voorwaarden en aanvraag van de IACK worden gevonden. Let op: bij het indienen van een voorlopige aanslag (dus voor het lopende jaar) kan de situatie wijzigen. Wees dus voorzichtig (zeker als het inkomen van de minst verdienende gaat dalen of de minst verdienende meest verdienend wordt), zoals ook wordt geadviseerd bij toeslagen.
Heffingskorting
De Heffingskortingis een algemene korting op de belastingen. Indien in geval in een gezin beide partners inkomen hebben waarbij er sprake is van een (zeer) laag inkomen van één van de partners, dan kan het niet gebruikte deel van de heffingskorting van de minstverdienende partner worden overgeheveld naar de andere partner die daardoor minder belasting hoeft te betalen. Omdat de regeling wordt afgebouwd is het fiscale voordeel feitelijk alleen nog relevant voor mensen geboren voor 1963 (en die nog niet de AOW-leeftijd hebben bereikt). Via de aangifte inkomstenbelasting kan deze overheveling worden aangevraagd. Omdat het hier altijd gaat om een situatie die betrekking heeft op het voorgaande jaar, is er geen kans op naheffing.
Op welke toeslagen heb je recht?
Op Bereken Uw Recht, een website van het Nibud, kun je binnen enkele minuten nagaan op welke toeslagen (ook lokaal) je (mogelijk) recht hebt.
Terugvordering toeslagen
Na afloop van het jaar waarin de toeslag is uitgekeerd wordt op basis van het inkomen over dat (afgelopen) jaar de toeslag definitief vastgesteld. Dit kan ertoe leiden dat iemand een nabetaling krijgt wegens te weinig ontvangen toeslag of een terugvordering van te veel ontvangen toeslag. Mocht terugbetaling in één keer niet mogelijk zijn, dan kan een betalingsregeling worden getroffen of soms zelfs de mogelijkheid tot stoppen van de inning. Kijk hiervoor op deze pagina over de Belastingdienst.
Andere vormen van (financiële) ondersteuning
WMO
De Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) ondersteunt mensen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven en actief mee te doen in de samenleving, ook als zij een beperking hebben. Vaak is dit mogelijk met kleine hulpmiddelen in huis of wat ondersteuning van buren, vrienden, familie of van een vrijwilliger. Lukt dat niet, dan kan de gemeente vanuit de WMO ondersteuning regelen, meestal om (langer) thuis te blijven wonen. Voorbeelden zijn een bijdrage in de kosten van huishoudelijke hulp, woningaanpassingen, een rolstoel of scootmobiel, taxivervoer, dagbesteding, woonbegeleiding, mantelzorgondersteuning etc.. De noodzaak hiervan wordt van aanvraag tot aanvraag bekeken door de gemeente die hierop besluit de hulp in natura aan te bieden (de keukentafelgesprekken).
Vanwege de complexiteit wordt geadviseerd gebruik te maken van een mantelzorgmakelaar. Een aantal ziektekostenverzekeringen vergoedt het inschakelen van deze adviseurs indien de cliënt aanvullend verzekerd is. Check daarom eerst bij de zorgverzekering of de klant in aanmerking komt voor vergoeding van een mantelzorgmakelaar of neem contact op met een mantelzorgmakelaar voor advies. Ook kan contact worden opgenomen met een organisatie in jouw gemeente (zie deze pagina) voor een eerste advies, als je denkt een beroep te doen op de WMO. Hier staat ook hoe je een aanvraag kunt indienen. Er kan een eigen bijdrage worden gevraagd in geval van toekenning (€ 19,00 prijspeil 2022). De eigen bijdrage wordt door een aantal zorgverzekeringen uit de aanvullende verzekering vergoed.
Indien de uitslag van een WMO-aanvraag onbevredigend is, kan hiertegen bezwaar worden gemaakt. Hoe dat kan, wordt in de toegezonden beschikking en op deze pagina van de Rijksoverheid uitgelegd.
PGB
Als je door ziekte, handicap of ouderdom zorg nodig hebt, kunt je in aanmerking komen voor een PersoonsGebonden Budget (PGB). Ook voor hulp bij het huishouden kun je aanspraak maken op een PGB. De regeling lijkt op en hangt samen met de WMO. Grootste verschil is dat je met een PGB een bedrag toegewezen krijgt en zelf verantwoordelijk bent voor de inkoop van hulp en het bijhouden van de administratie ervan, dit in tegenstelling tot de WMO waarbij je door de gemeente gecontracteerde hulp (in natura) kunt krijgen. Voor meer informatie over de PGB kun je terecht op de site van De Sociale Verzekeringsbank. Wat betreft aanvraag en advies geldt hetzelfde als bij de WMO (Mantelzorgmakelaar, WMO-consulent van de Gemeentelijkehulpverlenende instantie). Aanvragen die betrekking hebben op langdurige medische zorg verlopen via de Zorgverzekering en dan zoeken op PGB.
De aanvraag loopt via de gemeente. Op deze pagina kun je kijken hoe dit in jouw gemeente is geregeld (of bij je Zorgverzekering). Er kan een eigen bijdrage worden gevraagd in geval van toekenning (minimaal € 24,48 en maximaal € 913,20 per maand-prijspeil 2022). De eigen bijdrage wordt door een aantal (niet alle) zorgverzekeringen uit de aanvullende verzekering vergoed.
Indien de uitslag van een PGB-aanvraag onbevredigend is, kan hiertegen bezwaar worden gemaakt. Hoe dat kan, wordt in de toegezonden beschikking en op deze pagina van de Rijksoverheid uitgelegd.
Meer informatie over WMO en PGB
De toepassing van WMO en PGB verschilt van gemeente tot gemeente, zoals hierboven beschreven en daarover is geen duidelijke regelgeving. Het is een regeling op hoofdlijnen en voor verschillende uitleg vatbaar, wat dan ook van aanvraag tot aanvraag wordt beoordeeld. Op de site van Zorgkiezer is meer informatie te vinden.