Overlijden
Overlijden van iemand kan diepe sporen trekken in het leven. Allereerst is er het verlies van de dierbare en kunnen erna ook financiële problemen ontstaan. Hieronder worden de meest voorkomende situaties na overlijden besproken. In de uitleg hieronder gebruiken we vanwege de leesbaarheid de volgende uitgangspunten:
- we gebruiken de term huwelijk, geregistreerd partnerschap is hiermee vergelijkbaar
- we gaan uit dat de man overlijdt en de vrouw achterblijft i.g.v. een huwelijk.
Erfenis
Er blijft een partner achter
In deze situatie is er sprake van een huwelijk. De vrouw is de erfgenaam van het bezit van de man die overleden is. Voor schulden en achterstanden die tijdens het huwelijk zijn ontstaan blijft de vrouw hoofdelijk aansprakelijk en dienen deze dus door haar te worden betaald. Nagegaan dient te worden hoe wordt omgegaan met schulden en achterstanden die zijn ontstaan voor het huwelijk en waarbij het huwelijk is aangegaan na 1/1/2018 (zie ook deze pagina). Verdeling van het bezit van de man (50% van het totale bezit en achterstanden van man en vrouw) gebeurt over de partner (50%) en de kinderen+vrouw(naar rato van het aantal), het kindsdeel. Dit kindsdeel is niet opeisbaar door de kinderen overigens echter maar beschermt de kinderen tegen een evt. verlies mocht de vrouw opnieuw trouwen.
Er blijft geen partner achter
In dit geval is er sprake van erfopvolgers. Dit is de volgorde waarlangs van mensen die in aanmerking komen voor de erfenis (de verwantschapsregels). De volgorde is als volgt:
- partner (maar die is in deze situatie al overleden)
- kinderen (zie hierboven)
- ouders, broers, zusters
- grootouders
- overgrootouders.
In dit geval kan de erfenis worden:
Aanvaard: de erven accepteren de bezitting en schulden zonder voorbehoud
Hier zijn geen verdere vormvereisten gesteld. In het algemeen maken de erven 1 persoon uitvoerend verantwoordelijk voor de verdeling van bezittingen en schulden/achterstanden en vindt verdeling in onderling overleg plaats. In het algemeen is deze acceptatie definitief.
Verworpen de erven accepteren de bezitting en schulden niet
In dit geval dienen de erven dit bij de kantonrechter aan te geven. Voorwaarde voor verwerping is dat de erven geen verandering in het bezit van de overledene hebben aangebracht. Dit laatste wordt gezien als aanvaarding van de erfenis.
Beneficiair aanvaard: de erven accepteren de bezitting en schulden onder voorbehoud.
In dit geval krijgen de erven drie maanden de tijd om uit te zoeken of ze de erfenis willen accepteren (als ze bijvoorbeeld twijfelen of de bezittingen minder zijn de de hoogte van de schulden). Om hiervan gebruik te maken dient men dit kenbaar te maken bij de de kantonrechter en moet men gedurende deze drie maanden niets te veranderen aan het te erven bezit/achterstanden.
Op deze pagina over erfrecht wordt dit verder uitgelegd.
Uitvaart
Bijna iedereen heeft een uitvaartverzekering en iedereen gunt de overledene een mooie uitvaart. Wat nadien soms blijkt is dat de kosten hoger blijken te zijn dan het bedrag dat door de verzekering wordt gedekt. Gevolg is dat er na het overlijden een financieel probleem ontstaat. Bij mensen met een smalle beurs is een uitvaartverzekering veel minder vanzelfsprekend. Dan kan het financieel nog veel lastiger worden bij een overlijden. Er zijn op hoofdlijnen twee typen verzekeringen of combinaties van beiden:
Naturaverzekering
- De uitvaart wordt geregeld zoals in de polis genoemd staat. Als nabestaanden andere wensen hebben dan in de polis staan zal er bijbetaald moeten worden.
- Er wordt een uitvaartverzorger aangeboden die het werk uit handen neemt.
- De uitvaartverzorger staat vast. Wil je een andere uitvaartverzorger dan kan dat, er wordt een bedrag uitgekeerd maar meestal is dat onvoldoende (en minder dan bij de vaste uitvaartverzorger) om de rekening van de andere uitvaartverzorger te betalen.
- De polis beschrijft de diensten die worden aangeboden. Maakt men van sommige diensten geen gebruik dan vindt geen restitutie plaats.
- Voordeel is dat alle zaken waarmee je direct na het overlijden te maken krijgt uit handen worden genomen.
Sommenverzekering of geldverzekering
In dit geval wordt een bedrag uitgekeerd en kan dit vrijelijk worden aangewend. Men is vrij zelf een uitvaartverzorger te kiezen en de wijze waarop de uitvaart wordt ingericht. Aandachtspunt is wel dat sommenverzekering meestal onvoldoende geïndexeerd worden. De prijsstijging van uitvaarten is dan hoger dan deze indexatie waardoor er onvoldoende geld wordt uitgekeerd om de kosten van de uitvaart te dekken.
Kosten
Iedereen gunt een overledene een mooie uitvaart. Voor mensen met een minimuminkomen zijn de kosten van een uitvaartverzekering toch vaak een te hoge drempel. De meeste uitvaartverzekeraars gaan uit van een minimumbedrag van rond € 6000. Voor degenen die een minimumvoorziening voor de uitvaart willen met een lage premie biedt DELA een 'ingetogen afscheid' aan. De premie voor een gezin (ouders van 47 jaar en 1 kind van 14 jaar) is ca. € 11,-/mnd. (prijspeil 2022). Het kind is daarbij voor maar ca. €1 verzekerd tot 25 jaar. Daarna kan het kind verzekerd blijven via de ouders (met hogere premie), kan het de verzekering overnemen of stoppen.
Wat ook geconstateerd wordt is dat (vooral) oudere mensen zich zorgen maken en de nabestaanden niet op kosten willen jagen voor hun uitvaart. Daarom is het goed om na te gaan of en zo ja welke uitvaartverzekeringen er al zijn. Is dit niet te achterhalen dan kun je gebruik maken van het uitvaartverzekeringsregister.
Verder is er een markt van goedkope uitvaartondernemers, van belang bij een overlijden als er geen uitvaartverzekering is en weinig geld voor de uitvaart. Een begrafenis op maandagmorgen bijvoorbeeld kost minder dan een begrafenis op een willekeurig andere dag. We verwijzen hiervoor naar google .
Bankrekening
Staat de bankrekening alleen op naam van de overledene dan wordt de bankrekening bevroren. Hier kan dan niets meer mee worden gedaan tot de erfenis is geregeld. Staat de bankrekening op zowel de naam van de overledene als de partner dan kan deze gebruikt blijven worden. Op de site van de eigen bank zijn er meestal pagina's te vinden zoals deze van de Rabobank of deze van SNS.
Tips
- In het algemeen geldt dat schulden en achterstanden meegaan in de erfenis,
- In een testament kunnen andere afspraken worden gemaakt over de erfenis,
- Als er kapitaalverzekeringen zijn afgesloten, bijvoorbeeld een overlijdensrisicoverzekering dan kan de begunstigde een andere zijn dan degene die de erfenis krijgt. De uitkering valt sowieso buiten de erfenis,
- Is er sprake van een niet huwelijkse samenlevingsvorm en zijn er geen afspraken in een samenlevingscontract of testament gemaakt dan geldt het normale erfrecht en valt de partner buiten de erfenis,
- Hoe moeilijk het ook is, regel zoveel mogelijk voor je overlijden hoe moeilijk het onderwerp ook is.